რა უნდა გაითვალისწინოს ბიზნესმა კონცენტრაციისას

კონკურენციისა და მომხმარებლის დაცვის სააგენტოს (GCCA) ინფორმაციით 2024 წლის მესამე კვარტალში, საქართველოში - ეკონომიკური აგენტების 11 720 კონცენტრაცია დარეგისტრირდა.

მათ შორის, დადებითი თანხმობა სააგენტოს მხრიდან გაეცა  FMCG სექტორში შპს „დეილის“ (ს/ნ 406088638) მიერ სს „ქართული ლუდის კომპანიის“ (ს/ნ 404900737) აქციების 100%-ის შეძენაზე და ბაზარზე ჩამოყალიბდა ახალი მოთამაშე, რომელიც სუპერმარკეტების ყველაზე დიდი ქსელის მფლობელი იქნება.

კონცენტრაცია, ხშირად ბიზნესის გაფართოებისკენ გადადგმული ნაბიჯია. კონკურენციის შესახებ კანონის თანახმად, კონცენტრაცია შეიძლება განხორციელდეს რამდენიმე გზით:

• ორი ან ორზე მეტი დამოუკიდებელი ეკონომიკური აგენტის შერწყმით;
• სხვადასხვა გზით ერთ ან რამდენიმე ეკონომიკურ აგენტზე პირდაპირი ან ირიბი, სრული ან ნაწილობრივი კონტროლის მოპოვებით;
• ერთობლივი საწარმოს შექმნით.

სააგენტოსათვის შეტყობინებას ექვემდებარება კონცენტრაცია, თუ მისი მონაწილე პირების ერთობლივი (ჯამური) წლიური შემოსავალი საქართველოს ტერიტორიაზე, შეტყობინების წარმოდგენის ვალდებულების წარმოშობის წინა ფინანსური წლის მდგომარეობით, აღემატება 20 მილიონ ლარს და, ამასთან, კონცენტრაციის მონაწილე მინიმუმ ორი პირიდან თითოეულის ერთობლივი წლიური შემოსავალი აღემატება 5 მილიონ ლარს.

კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინება სააგენტოში ტრანზაქციის დასრულებამდე ან ფაქტობრივ განხორციელებამდე უნდა შევიდეს.

კონცენტრაცია, როგორც ბიზნესის გაფართოების/განვითარების მცდელობა, არ წარმოადგენს უარყოფით მოვლენას ბაზრისათვის. თუმცა, როდესაც მსგავსი ქმედება  არსებითად ზღუდავს ეფექტიან კონკურენციას სასაქონლო ან მომსახურების ბაზარზე, კანონი მას დაუშვებლად აცხადებს. ბაზარზე ეფექტური კონკურენციის შენარჩუნების მიზნით კანონი კონკურენციისა და მომხმარებლის დაცვის სააგენტოს ანიჭებს ექსკლუზიურ უფლებამოსილებას,  გამოსცეს გადაწყვეტილება (თანხმობა) მოსალოდნელი კონცენტრაციის კონკურენტული ეფექტის შესახებ.

სააგენტოს უარი წარმოადგენს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს მიერ კონცენტრაციის რეგისტრაციაზე უარის თქმის საფუძველს. სააგენტოს ვებ-გვერდზე განთავსებული 2019-2024 წელს მიღებული გადაწყვეტილებებიდან სააგენტომ 100% შემთხვევებში კონცენტრაცია თავსებადად მიიჩნია  კონკურენტულ გარემოსთან და გასცა თანხმობა. ამასთან, 2024 წლის მესამე კვარტალში დარეგისტრირებულ კონცენტრაციათაგან 99,8% (11692 შემთხვევა) არც კი აკმაყოფილებდა წინასწარი შეტყობინების ვალდებულების წარმოშობისთვის აუცილებელ კრიტერიუმებს.